Trong vài năm trở lại đây, sự bùng nổ của thương mại điện tử và xu hướng “bán hàng livestream” đã làm thay đổi đáng kể cục diện thị trường bán lẻ. Từ Shopee, Lazada cho đến TikTok Shop, hàng loạt người tiêu dùng dần quen với việc ngồi tại nhà, lướt điện thoại và đặt mua bất cứ thứ gì chỉ trong vài thao tác. Vậy trong bối cảnh đó, cửa hàng bán lẻ truyền thống – những tiệm tạp hóa, shop thời trang nhỏ, nhà thuốc hay quán cà phê – liệu có còn “cửa sống”?
Bán lẻ truyền thống đang bị cạnh tranh ra sao?
Sự phát triển nhanh chóng của nền tảng thương mại điện tử đã khiến người tiêu dùng ngày càng ưu tiên sự tiện lợi. Thay vì đến tận nơi, khách hàng giờ có thể đặt hàng online, được giao tận cửa, thậm chí được hoàn tiền nếu không hài lòng. Không những vậy, các sàn như Shopee hay TikTok Shop còn liên tục tung ra mã giảm giá, miễn phí vận chuyển và chương trình flash sale – điều mà không phải cửa hàng truyền thống nào cũng theo kịp.
Không dừng lại ở đó, livestream bán hàng – đặc biệt trên TikTok – đã tạo nên một cuộc cách mạng mới: người bán không cần mặt bằng, chỉ cần điện thoại và khả năng nói chuyện lôi cuốn. Cửa hàng offline không chỉ bị cạnh tranh về giá, mà còn bị bỏ lại trong cuộc đua về tốc độ – tốc độ truyền thông, tốc độ tạo xu hướng và tốc độ chốt đơn.
Nhưng offline vẫn có lợi thế riêng mà online không thay thế được
Dù vậy, không phải mọi khách hàng đều thích mua online. Với những sản phẩm cần kiểm tra trực tiếp, cần tư vấn kỹ (như thuốc, mỹ phẩm, quần áo, thực phẩm tươi sống…), trải nghiệm thực tế tại cửa hàng vẫn giữ vai trò rất quan trọng. Nhiều người vẫn muốn “nhìn tận mắt, thử tận tay” trước khi mua – điều mà livestream hay ảnh chụp không thể đảm bảo hoàn toàn.
Thêm vào đó, niềm tin và sự an tâm khi giao dịch tại chỗ là điều cửa hàng truyền thống có thể tận dụng. Không ít người tiêu dùng từng bị “lừa” bởi hình ảnh lung linh trên mạng và muốn quay về với hình thức mua hàng trực tiếp, nơi họ được phục vụ, được giải thích rõ ràng và nhận hàng ngay tức thì.
Cửa hàng bán lẻ truyền thống cần làm gì để tồn tại và phát triển?
Sự thật là: bán lẻ offline không chết, mà chỉ lỗi thời nếu không thay đổi. Muốn tồn tại, cửa hàng truyền thống cần chuyển mình theo 3 hướng sau:
Thứ nhất, nâng cấp trải nghiệm tại quầy. Quá trình thanh toán, phục vụ, không gian mua sắm cần được thiết kế lại để “ghi điểm” ngay từ lần ghé đầu tiên. Khách không chỉ mua sản phẩm, họ đang “mua” cả cảm giác được tôn trọng, được phục vụ chuyên nghiệp. Những cải tiến như thanh toán không tiền mặt, giao dịch xác nhận bằng âm thanh, hóa đơn điện tử,… chính là yếu tố tạo sự khác biệt.
Xem thêm: Loa thông báo chuyển khoản
Thứ hai, kết hợp với online thay vì cạnh tranh. Cửa hàng có thể dùng Facebook, Zalo, TikTok để giới thiệu sản phẩm, chốt đơn, hoặc tạo fanpage riêng cho khách cũ quay lại. Nhiều cửa hàng nhỏ hiện nay đã thành công nhờ mô hình “online kéo khách – offline giữ chân”.
Thứ ba, đầu tư vào công nghệ quản lý. Không cần đến hệ thống phức tạp, chỉ cần phần mềm bán hàng, máy POS đơn giản hay một chiếc loa xác nhận giao dịch là đã có thể giúp chủ cửa hàng kiểm soát doanh thu, tồn kho và giao ca hiệu quả – không còn làm việc bằng cảm tính.
Kết luận: Không thay đổi là tự đào thải
Không có mô hình nào là lỗi thời, chỉ có cách vận hành lạc hậu mới khiến bạn bị bỏ lại. Trong thời đại mà người tiêu dùng thay đổi mỗi ngày, cửa hàng truyền thống muốn tồn tại cần thay đổi tư duy: phục vụ tốt hơn, vận hành thông minh hơn và tận dụng sức mạnh của công nghệ.
Nếu bạn đang vận hành một cửa hàng nhỏ, đừng nghĩ rằng mình không đủ khả năng cạnh tranh. Ngay cả khi không lên TikTok Shop, bạn vẫn có thể khiến khách hàng ấn tượng bằng sự chuyên nghiệp, sự minh bạch trong thanh toán và thái độ phục vụ chu đáo. Đó là điều mà sàn thương mại điện tử hay livestream chưa chắc làm được.